Odprawa pieniężna - komu przysługuje i co warto o niej wiedzieć.

W obecnych czasach, kiedy koronowirus w sposób znacząco oddziałuje na gospodarkę naszego kraju a coraz więcej pracodawców rozwiązuje ze swoimi pracownikami umowy o pracę warto zwrócić uwagę na to jakie świadczenie przysługuje pracownikowi w związku z rozwiązaniem z nim umowy o pracę z przyczyn niezależnych od niego lub z przyczyny leżącej po stronie pracodawcy,    Jednym z takich świadczeń jest odprawa.

Należy pamiętać, o czym się niestety zapomina, że odprawa przysługuje pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę na czas nieokreślony, a także określony.
Odprawa jest świadczeniem należnym pracownikowi z którym nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę w trybie ustawy z 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90. poz.844 ze zm. – tzw. ustawa o zwolnieniach grupowych).

W myśl przepisów ustawy o zwolnieniach grupowych, odprawy pieniężne przysługują, gdy zwolnienia następują z przyczyn niedotyczących pracowników w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę lub na mocy porozumienia stron z określoną liczbą pracowników w okresie nieprzekraczającym 30 dni. Do zwolnień grupowych zaliczamy sytuację, w której pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników zwalnia w wymienionym okresie:

- 10 pracowników, gdy zatrudnia mniej niż 100 osób,

- 10 % załogi, gdy w firmie pracuje co najmniej 100 osób, ale mniej niż 300,

- 30 pracowników, gdy zakład zatrudnia co najmniej 300 osób.

Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z powołaną ustawą do odprawy uprawnieni są nie tylko pracownicy zwalniani grupowo, ale także pracownicy zwalniani indywidualnie. Nabycie prawa do tego świadczenia uzależnione jest od tego, czy zwolnienie nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracownika. Są to wszelkie przypadki, w których powód uzasadniający zwolnienie pracowników leżeć będzie po stronie pracodawcy. Może być to zatem przyczyna zależna od niego w całości lub choćby w części, a nawet taka, na wystąpienie której pracodawca nie miał wpływu np. trudna sytuacja finansowa pracodawcy.

 

Warto pamiętać, że odprawa przysługuje pracownikowi, który jest zatrudniony na umowę o prace na czas nieokreślony lub określony.

W przypadku rozwiązania umowy o pracę na czas nieokreślony pracodawca musi w wypowiedzeniu wskazać przyczynę wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę na czas określony pracodawca takiego obowiązku nie ma. Jednak to nie znaczy, że pracownik nie ma prawa dochodzenia odprawy przed Sądem, ponieważ w toku postępowania sądowego sąd będzie badał jakie są przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i jeżeli uzna, że przyczyny wypowiedzenia nie leżą po stronie pracownika zasądzi mu należną mu odprawę.

Dlatego tak ważne jest, aby pozew o odprawę w przypadku rozwiązania umowy o pracę na czas określony został przygotowany w sposób merytoryczny i prawidłowy pod kątem wniosków dowodowych. Proszę pamiętać, że w sprawach pracowniczych to na pracodawcy jako pozwanemu ciąży obowiązek wykazania, że podnoszone przez Państwa argumenty co do zasadności wypłaty odprawy nie polegają na prawdzie. Dlatego w tym przypadku warto skorzystać z pomocy Adwokata, który wie w jaki sposób sporządzić pozew i poprowadzić tak postępowanie dowodowe, aby odprawa została Państwu przyznana.

Prawo do odprawy    przysługuje także pracownikowi, którego stosunek pracy ustał w następstwie nieprzyjęcia nowych warunków pracy i płacy pod warunkiem, że    odmowa była usprawiedliwiona. Jeśli zatem pracodawca dokonuje wypowiedzenia zmieniającego to musi się liczyć z tym, że odmowa przyjęcia nowych warunków pracy wyraźnie z jakiegoś powodu niekorzystnych dla pracownika nie będzie stała na przeszkodzie uznaniu, że przyczyny rozwiązania stosunku pracy leżały wyłącznie po stronie zakładu pracy (nie były to przyczyny dotyczące pracownika). Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego powołany wyżej przepis dotyczący odprawy ma zastosowanie także do rozwiązania stosunku pracy, w sytuacji, gdy rozwiązanie to następuje po dokonaniu wypowiedzenia zmieniającego, w rezultacie odmowy przyjęcia przez pracownika nowych warunków pracy lub płacy. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 stycznia 2009 r., (sygn. akt II PK 108/08, LEX nr 738347), potwierdzającym wcześniejsze orzecznictwo, odprawa pieniężna przysługuje pracownikowi nie tylko w przypadku wypowiedzenia definitywnego, ale również zmieniającego warunki zatrudnienia (warunki pracy lub płacy), gdy stosunek pracy został rozwiązany, ponieważ pracownik nie przyjął zaproponowanych mu przez pracodawcę nowych zmienionych warunków.

Odmowa przyjęcia nowych warunków pracy i płacy będzie usprawiedliwiona np. pogorszeniem warunków zatrudnienia. Takie stanowisko prezentowane jest w doktrynie i orzecznictwie m.in. wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 19 grudnia 2013 roku, sygn. akt V Pa 165/13.

Pracownikowi z którym rozwiązano stosunek pracy w ramach zwolnienia grupowego, przysługuje odprawa pieniężna, której wyskoś uzależniona jest od stażu pracy u danego pracodawcy oraz wysokości wynagrodzenia zwalnianego pracownika. I tak pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:

- jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;

- dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;

- trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

 

Na sam koniec należy wskazać, że odprawa pieniężna nie będzie przysługiwać pracownikom:

- tymczasowym,

- mianowanym,

- zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych, np. umowy o dzieło, umowy zlecenia,

 

Warto pamiętać !

- roszczenie o odprawę pieniężną przedawnia się w ciągu 3 lat,

- sądem właściwym do rozpoznani sprawy o odprawę pieniężną jest sąd pracy,

- odprawę pieniężną można otrzymać kilkukrotnie w trakcie kariery zawodowej

W razie pytań lub wątpliwości zapraszam do kontaktu z Kancelarią.